فرصت‌های احیای برجام: روس‌هراسی به‌جای ایران‌هراسی

غلامعلی دهقان، فعال سیاسی
احیای برجام فرصت‌های مختلفی را نصیب ایران می‌کند که در این یادداشت به برخی از آنها می‌پردازم.

نخستین فرصت، جایگزین شدن ایران‌هراسی با روس‌هراسی است. واقعیت این است تازمانی که اتحادجماهیرشوروی بود،این کشور،سیبل مناسبی برای دشمنی آمریکاواروپابود.امابه مجردفروپاشی این کشور،ایران بواسطه حرکت درمسیراتمی‌شدن جایگزین مناسبی برای شوروی گردید.بااین وجودحمله غیرمنطقی وغیرمترقبه‌روسیه به اوکراین سبب شده تاامریکاواروپاخودرابادشمنی روبروببینندکه‌بی محاباوباقدرت تمام پابه عرصه نبردی گذاشته که روبرویش یکی ازدوستان آنان است.تمامی قرائن وشواهدنشان می دهدفرضیه فرسایشی شدن جنگ روس واکراین محتملترین فرضیه است.بااین فرض تااطلاع ثانوی همه نگاههامعطوف این جدال است.والبته‌این مطلوب اسرائیل وبرخی دوستان اخیراین کشوردرخاورمیانه نیست.بایدازاین فرصت نهایت استفاده راکردولوبه‌طورموقت هم شده ایران هراسی فراموش شود.درهمین راستااحیای برجام می تواند،فرصتی برای تنفس ایران باشدتاهمگان  بدانندبخش قابل توجهی ازتبلیغات برعلیه ایران پروپاگاندابوده است.واقعیت این است عملیات بی رحمانه روسیه که سبب اواره شدن میلیونی مردم اکراین شده است شاهدی است براین مطلب که دشمن واقعی غرب کیست وبسیاری ازتبلیغات برعلیه ایران مغرضانه وهدفمندبوده است.
دوم-فرصت احیای برجام فرصت مغتنمی برای اقتصادایران هم است.پیش بینی می شودبافرض اجراشدن تحریمهای نفتی ازسوی امریکاواروپاکه فعلاامریکااین کارراانجام داده‌است،بازارنفت نیازبه نفت جایگزین‌دارد.ورودنفت ایران وونزوئلامی توانداین کمبودراجبران کند.احیای برجام می تواندبهترین حالت برای‌ورودنفت ایران‌به‌بازارجهانی باشد.دراین حالت قیمت نفت درسطح جهانی متعادل وهمچنین برای اقتصادکشورکه‌ازکسری بودجه رنج می بردویکی ازاثرات مخربش شکل گیری تورم است،مشکل گشااست.
سوم-تجربه نشان داده‌است‌هرگاه وضعیت اقتصادی مناسب نبوده است،مشارکت مردم هم‌درسیاست بخصوص درمقوله انتخابات بالانبوده است.برای مثال مشارکت دردوانتخابات سال۱۳۶۴و۱۳۶۸پنجاه وچهاردرصدبود.که‌یکی دراوج جنگ ودیگری یکسال‌بعدازجنگ بود.حتی این مشارکت درسال۱۳۷۲هم‌که هنوزوضعیت اقتصادی بهبودانچنانی پیدانکرده۵۱درصداست.ویادرهمین انتخابات اخری درخردادسال جاری مشارکت به زیرپنجاه‌درصدهم‌رسید.امادرزمانهایی که وضعیت اقتصادی بهتربوده والبته رقابت هم بوده مشارکت بیشتری داشتیم. خرداد۷۶وخرداد۸۸واردیبهشت ۹۶وضعیت اقتصادی بهتربوده است.احیای برجام سبب بهبوداقتصادکشوروبه تبع ان مشارکت بیشترمردم است.
خلاصه کلام اینکه پذیرش احیای برجام درشرایط فعلی ولواین دوره موقت باشدکه معلوم نیست هم موقت‌باشدبه صلاح مملکت است.

پوتالین موفق یا ناموفق؟

 غلامعلی دهقان، مدرس تاریخ و فعال سیاسی

✍ حمله و هجوم ارتش‌ روسیه به اوکراین چنان ابعاد مختلفی دارد که می‌بایست‌ همچنان‌ به آن پرداخت. یکی از پرسش‌هایی که این‌ روزها مطرح‌است، این است که آیا این حمله‌ یک‌شبه‌ و به‌دور از زمینه‌سازی‌ از جهت نرم‌افزاری‌ برای مردم روسیه‌بوده‌ و یا اینکه‌ مدت‌ها کار فکری برای آماده‌سازی‌ و اقناع اکثریت مردم روسیه انجام شده‌ بود؟

✍ قرائن و شواهد نشان می‌دهد طی بیست‌سال اخیر پس از به قدرت رسیدن پوتین در روسیه به‌تدریج خط استالین‌زدایی که در زمان گورباچف‌ و یلتسین آغاز شده بود، متوقف شد و دوباره‌ با طرح مجدد استالین‌ در جامعه روس روبه‌رو هستیم.

✍ در این بازه‌ زمانی، با استالینی برمی‌خوریم که توانسته در مقابله با هیتلر قهرمان ملی کشور خود شود و در ادامه با رهبری اتحاد جماهیر شوروی این کشور را به یکی از دو ابرقدرت جهان تبدیل کند.

✍ در این خوانش جدید از استالین، سخنی از سرکوب مخالفین وی و یاحرفی از جابه‌جایی کشاورزان روسی به جای روستاییان اوکراینی و ایجاد قحطی برای ساکنین این منطقه نیست؛ بلکه استالین واجد همه خوبی‌ها و پدر ملت‌ روس است.

✍ در این بیست سال صدها تندیس استالین دوباره‌ در معرض نگاه روس‌ها قرار می‌گیرد و صدها عنوان کتاب‌ در دفاع از استالین نوشته می‌شود.

✍ روس‌ها که‌ بعد از فروپاشی شوروی‌ و از دست دادن موقعیت ابرقدرتی احساس حقارت می‌کنند با این خوانش از استالین، به‌تدریج بازسازی شده و این‌بار تحت لوای ناسیونالیسم روسی به دنبال استالین دومی هستند که‌ به‌ آنها آرامش و امنیت بدهد.

✍ به این ترتیب، حلول روح استالین در کالبد پوتین ممزوجی‌ درست می‌کند که‌ اصطلاحا‌ می‌توان‌ با عنوان "پوتالین‌" از آن یاد کرد. نوستالژی دوباره‌ برای ناسیونالیسم‌ روسی.

✍ اما ظاهرا اینجا فرق‌ فاحشی بین‌ استالین و پوتین وجود دارد. استالین‌ به همراه کثیری از دولت‌ها با هیتلر و از موضع دفاع جنگیدند؛ ولی این‌بار پوتین‌ با توجیه‌ دفاع پیش‌دستانه‌ و یا به تعبیر دیگر، "تهاجم پیشگیرانه" حمله‌ای‌ را شروع کرده است؛ موضوعی که نتوانسته مورد قبول‌ جهانیان‌ باشد.

✍ آیا پوتین می‌تواند در میان‌مدت‌ و یا درازمدت اکثریت‌ روس‌ها را توجیه و اقناع کند. آینده جواب خواهد داد.

@javadrooh