حمله تروریستی به امنیت شهروندی دنیای مدرن
رضا رئیسی| روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی
ترور و تروریسم در افواه عمومی و در تعاریف رسانه ای و سیاسی مصادیق همسان، مشخص، فراگیر و به نوعی جهان شمولی دارد. هرگونه عملیات خشونت آمیز به قصد آسیب و کشتن شهروندان غیر نظامی در موقعیت غیر جنگی را می توان مصداق بارز ترور و تروریسم دانست.
طی 2 روز گذشته؛ اما نوع و جلوه تاکتیکی و تازه ای از تروریسم و عملیات تروریستی به سمع و نظر جهانیان رسیده که تاکنون مسبوق به سابقه نبوده و حداقل از بعد عملیاتی و اجرایی نمونه مشابهی در این سطح و با این سبک را نداشته است.
روز سه شنبه انفجار هزاران دستگاه پیجر در سراسر لبنان و سوریه، موجی از بهت و حیرت جهانی را رقم زده و منجر به کشته و زخمی شدن هزاران شهروند لبنانی و سوری و حتی سفیر ایران در لبنان شد.
شاید تا پیش از این، نمونه های اندک و انگشت شماری از این مدل ترورِ قائم بر ابزار و ادوات تکنولوژیک برای هدف گیری اشخاص و افراد خاص را شاهد بوده باشیم اما اینکه به یکباره در سطح وسیع دستگاه های ارتباطی دچار انفجار و تخریب فضای پیرامونی شده باشند، اتفاقی بی مثال و به نوعی ترور در ابعاد نسل کشی کور اما با ابزاری هدفمند انجام پذیرفت.
حدس و گمانه های بسیاری در این ارتباط مطرح شد که آیا این دستگاه خاص با توجه به موج تخریب و انهدام، دستکاری شده بود؟! آیا یک حمله سایبری رخ داده؟ آیا با توجه به شایعه حضور ادوات جنگ الکترونیک در آن ساعات در مرز لبنان، پای آمریکا و دیگرانی در میدان بوده و….
تا اینکه عصرگاه روز چهارشنبه 18 سپتامبر این بار موج انفجارهای دیگر سراسر لبنان را در نوردید، در ابتدا تصاویر و فیلم های ارسالی حکایت از انفجار بیسیم های نیروهای حزبالله لبنان داشت اما به مرور اخبار و تصاویر دیگری در رسانه های مختلف انتشار یافت که حکایت از آن داشت که بسیاری از وسایل الکترونیکی از دستگاه واکی تاکی، خودرو و موتورسیکلت برقی تا دستگاه حضور و غیاب و دیگر لوازم الکترونیکی دستمایه حمله تروریستی شده و جان برخی از شهروندان را گرفته و تعداد بسیاری دیگر را نیز زخمی و مصدوم کرده است.
با این اوصاف نمی توان شکی داشت که این عملیات نه در پیامد یک دستکاری و تخریب موردی بر روی یک محصول و دستگاه خاص که یک عملیات تروریستی-تکنولوژیکی با دایره شمول فراگيرتر از یک دستکاری موردی و جاگذاری تله های انفجاری بوده است.
به زبان ساده رژیم صهیونیستی به فناوری تکنولوژیکی ترور در قالب استفاده از وسایل ارتباطی مدرن و فراگیر مورد استفاده در میان عموم شهروندان دست یافته که برخی منبع آن را انفجار باتری لیتیومی عنوان می کنند.
فارغ از اینکه فرآیند این عملیات تخریبی چیست و از چه تکنولوژی بهره گرفته شده و بر روی چه ابزاری این نفوذ و تخریب انجام گرفته، این برای اولین بار در تاریخ جهان مدرن است که ابزار ارتباطی و تکنولوژیهای مورد استفاده شهروندان، ابزار انهدام و تخریب و ترور می شود.
وسیله ای که قرار بوده تسهیل کننده و ترفیع دهنده سطح زندگی و تعاملات اجتماعی و ارتباطی مردم باشد، اکنون به سلاح مخربی تبدیل شده است که جنگ را از میادین نظامی به امن ترین پستوهای زندگی شهروندان رهنمون کرده است و به نوعی می توان گفت بزرگترین تهدید برای دنیای مدرن رقم خورده و بشر را برای حفظ امنیت و سلامت خود به عنوان مهمترین عنصر حیات و زندگی فردی و جمعی، ترغیب به بازگشت به دنیای پیشامدرن می کند.
مسئله فراتر از این بعد زمانی یا مکانی حمله به لبنان و سوریه توسط رژیم اسرائیل است. مسئله این است که دایره حملات نظامی و تروریستی به ابزارهای ارتباطی و فراگیر در لایه های مختلف و متکثر جامعه جهانی بسط و تعمیم یافته و امنیت روانی شهروندان را از آنان سلب و بدبینی نسبت به تکنولوژی را نهادینه و آغازگر می شود.
مثلا یک شهروند اوکراینی یا یک شهروند لهستانی چه تضمینی دارد که اگر دیر یا زود روسیه به چنین تکنولوژی دست یافت علیه وی و خانواده اش استفاده نکند، یا یک شهروند ونزوئلایی یا برزیلی براحتی خاطر جمع باشد که سیا برای حذف وی و یا ضربه نزدیکانش از چنین راهبرد و ابزارهایی بهره نگیرد.
برای ما ایرانی ها البته ماجرا بغرنج تر هم هست چرا که اسرائیل نشان داده تابع هیچ یک از قواعد انسانی و حقوق بشری در جنایت جنگی خود نیست و البته ما باید هر چه سریعتر با استفاده از همه ظرفیت های ممکن، بازدارندگی در قالب برقراری راهبرد موازنه منفی را روی میز معادلات جنگ نانوشته با اسرائیل قرار دهیم، چرا که تجربه نشان داده این تنها راه مهار و کنترل این رژیم جانی و قساوت کار است.
اما هماهنگونه که اشاره رفت، اتفاقات اخیر نشان داد که یک تهدید بزرگ و تاریخی پیرامون امنیت و ثبات در جامعه جهانی رقم خورده و فتح بابی شده است که هیچ کس را حد یقفی بر آن نیست و اگر قرار بر کنترل و مهار هر چه سریعتر این رویکرد تازه و بدیع تروریستی نباشد، دیر یا زود دامن گیر همگانی خواهد شد و بیش و پیش از هر چیزی نکته بغرنج، سلب امنیت روانی شهروندان نسبت به تکنولوژی و ابزار ارتباط نوین است که بسیاری آن را مهمترین عنصر ارتقا بخش تمدنی در دنیای و هزاره ارتباطات جمعی و جهان پسامدرنیسم خوانده اند.
همانگونه که دستیابی به تکنولوژی سلاح هسته ای وضعیت جهان در پسا جنگ جهانی را به دو قطبی آسیب سازی دوران جنگ سرد رهنمون کرد، این فعل و انفعال تازه هم می تواند،آغازگر اتفاقات بسیار ناخوشایند در سطح جهانی باشد با این اوصاف که دایره شمول منازعه و سلب امنیت را به جای جای دنیای مدرن و در گوشه گوشه زندگی شهروندان بسط و تعمیم دهد.